De Maliebaan

Maliebaan in Nancy

Bovenstaande foto is gemaakt op de terugweg van mijn fietstrip langs de Maas, toen ik door Nancy fietste. Ik had een vreemd gevoel van herkenning, toen ik over de parkachtige laan reed in de Franse stad. Dit leek wel heel erg op een Maliebaan, zoals we die in Utrecht ook hebben! Wat gezoek op het internet leerde mij inderdaad dat deze locatie (Place de la Carrière) ook een voormalige Maliebaan is.

Als Utrechter ken je hem wel; de Maliebaan. De statige laan bij park Lepelenburg. Maar de Maliebaan is niet zomaar een laan, het werd vroeger gebruikt als speelveld. Voor het Maliespel. Dat spel speelde men met een houten stok waarmee je in zo min mogelijk slagen, de bal aan de andere kant van de rechte baan moest zien te krijgen. Omdat er binnen de singels geen ruimte was voor zo’n baan, werd deze daarbuiten aangelegd.

Het maliespel komt oorspronkelijk uit Frankrijk, de Nederlandse naam (pal)malie komt dan ook van het Franse pallemaille (en dat weer van het Italiaanse pallamaglio). Een maliebaan heette in het frans een champs de mail. Het is dus niet gek dat ik in Nancy een maliebaan tegen ben gekomen. Sterker nog, ik had in de volgende stad van die fietstrip (Metz) ook een maliebaan kunnen vinden. Ook elders in Frankrijk en door heel Europa (België, Duitsland en Engeland) zijn maliebanen te vinden. En in Nederland is naast de Utrechtse Maliebaan ook het Malieveld in Den Haag een voormalige maliebaan. Sterker nog, op het Nederlandse stuk van mijn maastrip, ben ik door Arcen gefietst, en ook daar is bij het kasteel nog een maliebaan te zien.

De Utrechtse Maliebaan staan overigens ook nog bekend als voormalig Nazi-bolwerk: tijdens de tweede wereldoorlog zaten hier een aantal kantoren de Duitsers en de NSB. Nog interessanter is het feit dat het allereerste fietspad van Nederland aan de Maliebaan te vinden was.

maliebaan utrecht herkomst geschiedenis
Palemaillebaen ofwel Maliebaan te Utrecht (afbeelding uit het Utrechts archief)